De Woningbouwimpuls, een overheidssubsidie voor bouwprojecten, zorgt niet voor een snellere bouw van woningen. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer na onderzoek. Ook is het twijfelachtig of het hiermee lukt om meer woningen te bouwen. Wel leidt de subsidie tot meer betaalbare woningen.
De overheid gebruikt de Woningbouwimpuls als middel om de woningnood in Nederland te bestrijden. Tussen 2020 en 2024 trok het kabinet hier in totaal €2,2 miljard voor uit. Maar het effect van de subsidie is helaas niet dat hierdoor sneller en meer woningen van de grond komen, meldt de Rekenkamer.
Projecten met en zonder subsidie vertraagd
Voor het onderzoek vergeleek de Algemene Rekenkamer projecten waaraan een subsidie uit de Woningbouwimpuls is toegekend, met projecten waarbij de aanvraag is afgewezen.
Een voorwaarde voor de subsidie is dat de bouw uiterlijk drie jaar na de toekenning moet beginnen. Een project dat geld ontving uit een van de eerste drie ronden van de subsidie, had zodoende uiterlijk in december 2024 moeten beginnen. Dat was bij 62% van de projecten het geval, bij 38% was nog niet begonnen met bouwen.
Dit is ongeveer gelijk aan de vertraging bij projecten waarvoor de subsidieaanvraag is afgewezen. Daarvan was 67% in december 2024 begonnen met bouwactiviteiten en was 33% nog niet gestart. Volgens de rekenkamer blijkt verder, dat projecten die zonder bijdrage zijn begonnen, vaak verder zijn dan projecten mét subsidie.
Projecten met subsidie voldoen vrijwel allemaal aan de eis van 50% betaalbare woningen. – Foto: Canva
Subsidie lost vertraging niet op
De vertraging in bouwprojecten ontstaat in de meeste gevallen door een lange wachttijd bij de Raad van State in zaken rond vergunningverlening. Om een vergunning te krijgen, zijn tal van onderzoeken nodig naar zaken als stikstof, netcongestie, parkeerdruk enzovoort. De toekenning van een bijdrage uit de Woningbouwimpuls, lost deze vertraging niet op, geven de onderzoekers aan. “Meer publiek geld is hier dus niet de oplossing”, schrijft de Algemene Rekenkamer.
Twijfel over meer woningen
De Rekenkamer vindt het twijfelachtig of de subsidie leidt tot meer woningen. Het is lastig om vast te stellen, of projecten die subsidie kregen, niet waren doorgegaan zonder subsidie. Zeker is in elk geval dat van de onderzochte projecten die een afwijzing kregen, de meeste wel doorgingen, aldus de onderzoekers.
Tekst gaat verder onder de tabel:
Bron: Algemene Rekenkamer
Wél meer betaalbare woningen
Een bijdrage uit de Woningbouwimpuls zorgt wel voor meer betaalbare woningen, stelt de Rekenkamer. Bij de subsidietoekenning geldt dat de helft uit betaalbare woningen moet bestaan. Vrijwel alle projecten die de subsidie kregen, voldoen daar ook aan. Van de projecten die geen bijdrage kregen, daalde bij een aantal het aandeel betaalbare woningen tot onder de 50%. In twee projecten zelfs tot onder de 30%.
Dat betekent niet automatisch, dat het aantal betaalbare woningen hiermee is gegarandeerd op de lange termijn, aldus de Rekenkamer. Het instituut vindt dit een belangrijk punt van aandacht voor het kabinet.
Keijzer: niet eens met conclusies
Demissionair BBB-minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) is het niet eens met de conclusies van de Rekenkamer. Zij zegt overtuigd te zijn dat de Woningbouwimpuls leidt tot meer woningen en een snellere bouw. De subsidie blijft een belangrijk onderdeel van maatregelen om gemeenten financieel te helpen bij de ambitie om 100.000 woningen per jaar te bouwen, waarvan twee derde betaalbaar, aldus de minister.
Maar als ergens miljarden overheidssubsidie mee gemoeid zijn, moet je de resultaten goed kunnen verantwoorden, reageert vicevoorzitter Ewout Irrgang van de Algemene Rekenkamer tegen Nu.nl. “Het doel van de minister om voor meer en betaalbare woningen te zorgen, staat niet ter discussie. Maar wij hopen dat de regering en het parlement nog eens goed nadenken over hoe ze dat doel willen bereiken. Wat ons betreft is deze subsidie geen behulpzaam middel.”
Bron: Woningbouwimpuls leidt niet tot sneller bouwen en meer woningen | Vastgoedactueel
Bekijk het gehele artikel